Art & Kulturë

Legjenda e vetmisë nga Ridvan Dibra

Bala rri vetëm gjithmonë.
Edhe pse nuk e pëlqen vetminë.
Se është veç 18 vjeç.
Shpeshherë, struket mbas Gurit të Zi. Një shkëmb i madh gati sa shtëpia e Balës. Dhe për të cilin pleqtë e moçëm betohen se “ka ra prej qiellit”. Aty fshihet Bala. Edhe rri e sheh sesi moshatarët e tij harbohen përmbi barin dhe lulet e Livadhit Sy-blu. Kështu i thonë të gjithë: “Livadhi Sy-blu”. Prejse në mes të tij, krejt në mes, ndodhet një liqen i vockël. Me ujë përherë të kaltër e të kthjellët. Kësisoj, po të ngjitesh diku lart, ta zëmë në Majën e Egobokës, dhe të hedhësh shikimin poshtë (çka Bala e ka bërë me dhjetëra e qindra herë), Livadhi do të duket tamam si një sy i madh njeriu me pishat-qerpikë anash dhe me liqenin-iris në mes. Ose, të paktën, kështu i duket atij, domethënë Balës.
Bala ndihet i sigurt aty ku rri strukur. Se Guri i Zi ka nam të keq gjithandej dhe askush nuk guxon t’i afrohet. Me përjashtim të vajzave që, për çudinë e Balës, ndodh shpesh t’i qasen atij Guri. Pa pyetur për “namin e keq”. Ose bash ngaqë Guri i Zi e ka atë nam. Ku merren vesh vajzat! Porse në raste të tilla, me t’iu qasur ato Gurit, Bala ka fill mbrapa shpinës pyllin. Pyllin ku humbet me ta ndjerë rrezikun.
Moshatarët sajojnë lloj-lloj lojërash aty në Livadh. Edhe thërrasin e bërtasin në kupë të qiellit. Qeshin e këndojnë. Shahen e zihen. Ngarendin andej-këndej, si të ishin zgjidhur zinxhirësh. Kapen me njëri-tjetrin. Përfyten e rrokullisen nëpër bar. Herë-herë bashkohen në grupe tre a katër vetash; herë-herë ndahen në dy skuadra. Herët e tjera mblidhen të gjithë së bashku dhe formojnë një rreth të madh. Ashtu në rreth, të kapur dorë për dore, sillen e sillen. Pas çdo rrethi të plotë, ulen në gjunjë dhe rrinë në heshtje. Për disa çaste kështu. Mandej ngrihen në këmbë dhe thërrasin të gjithë njëherësh. Si t’i kishte pickuar zekthi. A gjarpri. Duken lojna të reja e të çuditshme, të cilat nuk janë luajtur para dhjetë vitesh. Atëherë kur Bala mund të bashkohej me moshatarët e tij. Ose mund të ishin luajtur edhe atëherë, porse prej më të rriturve.
“Se çdo moshë ka lojnat e veta”, flet Bala me Gurin e Zi, mikun e tij të vetëm tash dhjetë vjet.
“Jo vetëm çdo moshë, por edhe çdo kohë”, përgjigjet miku.
Çka Balës i duket e njëjta gjë. Sidoqoftë, ai nuk e kupton domethënien e atyre lojërave të reja e të çuditshme, që luhen para syve të tij. Ose më saktë, para njërit sy (të majtit). Sepse tjetrin, për siguri, e mban të mbyllur dhe të fshehur mbas Gurit të Zi. Jo, jo, nuk i merr vesh ato lojna Bala. Edhe pse e vret mendjen gjatë. Fajin ia vë largësisë: prej aty ku ndodhet i fshehur, deri te Livadhi ku harbojnë moshatarët e tij, janë më shumë se njëqind hapa.
“Po, largësia e paska fajin!”, i thotë Bala Gurit të Zi.
Guri nuk përgjigjet. Çka do të thotë se nuk është në një mendje me mikun e tij. Bala mërzitet në fillim. Porse me të kaluar pak çaste e me t’u bërë paksa i ndershëm me veten e vet, e pranon se largësia nuk ka kurrfarë faji. Diku tjetër struket ai, domethënë faji: si mund t’i kuptosh lojnat, që kurrë s’i ke luajtur vetë?
Përderisa, prej asaj largësie, i shquan deri edhe veshjet e moshatarëve të tij.
Përderisa i dallon djemtë nga vajzat.
Vajzat! Pa iu avitur mirë Livadhit, Bala e ndjen në ajër praninë e tyre. Të pangjashme me asnjë aromë tjetër. As me ato që burojnë poshtë prej tokës. As me ato që pikojnë lart prej qiellit. Erë vajzash, pra. Ndodh shpesh që dy e nga dy, pasi janë larë më parë te liqeni mes Livadhit, vajzat t’i aviten Gurit të Zi. Porse Bala, ndërkohë, është tretur si hije në pyllin mbas shpinës. Ka zgjedhur një pemë të madhe dhe është strukur pas trungut të saj. Teksa vajzat qeshin. Qeshin dhe trazojnë me fjalë e duar njëra-tjetrën. Mandej zhvishen krejt cullak. Edhe nderin teshat përmbi Gurin e Zi.

Bala atëherë, me ditë të pa jetuara e fantazi të azdisur, ul pantallonat dhe trazon me duar hallatin e vet.
Trungu i murrëtyer i pishës përjarget.
Thua se aty sapo kaloi një kërmill i stërmadh. Nga Shtëpia Botuese Onufri.

InfoKult jep informacion 360 gradë për të kaluar kohën e lirë sa i takon artit, kulturës dhe turizmit (në kuptimin e destinacioneve turistike).